សន្ធិសញ្ញារវាង ព្រះចៅអធិរាជបារាំង និង ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ ១៨៦៣

Bysalatraju

សន្ធិសញ្ញាឧត្តុង, ចុះថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ១៨៦៣ ដើម្បីកំណត់លក្ខខណ្ឌអាណាព្យាបាលបារាំងលើ ប្រទេសកម្ពុជា បកប្រែ និងកែសម្រួលដោយ  លោក ផល ពិសាល លោក ហ៊ន ពុទ្ធីវុធ  ព្រះចៅអធិរាជ និង ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ សព្វព្រះរាជ​ហឫទ័យ​ចង់​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេសកម្ពុជា ទទួល​បាន​នូវ​សុខសន្តិភាព និងភាពរុងរឿង។ ដោយពិចារណាថា ផលប្រយោជន៍រួមរបស់ប្រទេសទាំងពីរ ដែលបច្ចុប្បន្នមានព្រំដែនជាប់គ្នា ត​ម្រូវអោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឯកភាព និងធ្វើតាមរដ្ឋាភិបាលបារាំង:  ព្រះចៅអធិរាជបារាំង បានតែងតាំងលោកឧត្តមនាវីឯក De La Grandière (ដឺឡាក្រង់ឌីយ៊ែ) ជាទេសាអភិបាល និងជាអគ្គមេបញ្ជាការនៅកូសាំងស៊ីន ដើម្បីដោះស្រាយជាមួយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ តាមលក្ខខណ្ឌដែលព្រះចៅអធិរាជបារាំងយល់ព្រមផ្លាស់ប្តូរសិទ្ធិ នៃអធិបតេយ្យលើប្រទេសកម្ពុជាទៅជាអាណាព្យាបាល។ អាស្រ័យហេតុនេះ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ និងទេសាភិបាលប្រចាំកូសាំងស៊ីន បានឯកភាពគ្នាលើលក្ខខណ្ឌ ដូចតទៅ ៖ LL. MM. l’Empereur des Français et, le Roi du Cambodge Maha Abbarach,…

កម្រងឯកសារយោង និងគន្ថនិទេស នីតិពាណិជ្ជកម្ម និងនីតិក្រុមហ៊ុន

Bysalatraju

រៀបរៀងដោយ កញ្ញា ឈឺន តុងឈី ១. ច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត ១. ១ ច្បាប់ ឫព្រះរាជក្រឹត្យ ១.២ ប្រកាស

ឯកសារយោងសំខាន់ៗស្ដីពីនីតិរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា/ Key Bibliographies on Constitutional Law of Cambodia

Bysalatraju

គេហទំព័រសំខាន់ៗ៖

កថាមុខ​ព្រឹត្តិបត្រច្បាប់លេខ៤ / Foreword

Bysalatraju

អ្នកអានជាទីមេត្រី ខ្ញុំ​ពិត​ជាមាន​កិត្តិយស​ និង​សេចក្តី​រីក​រាយ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ​ក្នុង​ការផ្តល់កថាមុខ​នេះ ​សម្រាប់​ព្រឹត្តិបត្រច្បាប់សាលាត្រាជូ​លេខ​ទី​បួន។ សមាគមសាលាត្រាជូ បានចាប់ផ្តើមពីចំណុចតូចមួយ ហើយបន្តិចម្តងៗ បានក្លាយខ្លួនជា ស្ថាប័នគោលមួយសម្រាប់ សហគមន៍អ្នកច្បាប់កម្ពុជា។ ព្រឹត្តិបត្រច្បាប់នេះគឺជា សក្ខីភាពដ៏ប្រសើរមួយ ដែលបង្ហាញអំពីភាពចាំបាច់ និងការចូលរួមចំណែកក្នុងការអភិវឌ្ឍ លទ្ធិផ្នែកច្បាប់នៅកម្ពុជា។ សមាគមសាលាត្រាជូ​ បាន និងកំពុងចូលរួមក្នុងការដឹកនាំចរន្តគោលគំនិត ដែលនឹងជះឥទ្ធិពល ទៅលើការពិចារណាស្វែងរកហេតុផលបែបថ្មីរបស់សហគមន៍អ្នកច្បាប់វ័យក្មេងកម្ពុជា តាមរយៈការលើកទឹកចិត្តឱ្យអ្នកជំនាញច្បាប់ ផ្សព្វផ្សាយគំនិត និងទស្សនៈលើទិដ្ឋភាពផ្សេងៗនៃប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជា។ ព្រឹត្តិបត្រច្បាប់នេះ នឹងជួយបំពេញបន្ថែមចន្លោះខ្វះខាតនៃលទ្ធិច្បាប់នៅកម្ពុជា ហើយជាបន្តបន្ទាប់ ព្រឹត្តិបត្រនេះនឹង ចូលរួមបង្កើនភាពចម្រុះនៃ ទស្សនៈច្បាប់របស់យើង ក៏ដូចជាពង្រឹងប្រព័ន្ធច្បាប់ទំនើបនៅកម្ពុជាផងដែរ។​ ក្រៅ​ពី​ការ​ចូលរួម​ផ្ទាល់របស់​ខ្ញុំ ខ្ញុំ​មានសេចក្តីសោមនស្ស​ជា​ខ្លាំង​ដែល​បាន​ឃើញ​អ្នក​និពន្ធជាច្រើនបានចូល​រួមក្នុង​ព្រឹត្តិបត្រច្បាប់​នេះ។ នេះជាកត្តាជំរុញ យ៉ាងខ្លាំង ដែលស្មេរបានតាំងចិត្ត ខិតខំប្រឹងប្រែង  និងពុះពារប្រកបដោយក្តីស្រឡាញ់ ក្នុងការនិពន្ធអត្ថបទលើប្រធានបទច្បាប់នានារាប់បញ្ជូលចាប់តាំងពីច្បាប់ក្នុងស្រុក រហូតដល់ច្បាប់អន្តរជាតិ។ ស្មេរទាំងអស់ គួរទទួលបានការកោតសរសើរសម្រាប់វិភាគទានទាំងនេះ។​ ខ្ញុំសង្ឃឹមថាស្មេរដទៃទៀតនឹងមកចូលរួមជាមួយ សមាគមសាលាត្រាជូ ក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹងផ្នែកច្បាប់ដល់សាធារណជនឱ្យបានទូលំទូលាយ ដើម្បីឱ្យប្រទេសកម្ពុជាអាចបន្តវឌ្ឍនភាព និងវិបុលភាពនៅក្នុងសង្គមនីតិរដ្ឋ។ ថ្ងៃសុក្រ ៤ រោច ខែផល្គុន ឆ្នាំខាល ចត្វាស័ក ព.ស….

12. សង្គ្រាមរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន៖ ទិដ្ឋភាពទូទៅក្រោមច្បាប់អន្តរជាតិ / Russia – Ukraine War: An Overview Under International Law (Khmer Article)

Bysalatraju

បន្ទាប់ពីជោគជ័យនៃការដាក់ដំណើរការព្រឹត្តិបត្រលេខទី៣កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅនេះ ក្រុមការងារអ្នកសម្របសម្រួល បានពិភាក្សា និងបានមូលមតិគ្នា ក្នុងការបញ្ជូលបច្ចុប្បន្នភាពពាក់ព័ន្ធនឹងច្បាប់អន្តរជាតិថ្មីមួយទៀតនៅក្នុងលេខទី៤ នេះ ដែលនឹងគ្របដណ្តប់ហេតុការណ៍សំខាន់ៗដែលបានកើតមាននៅក្នុងចន្លោះ ឆមាសទី២ ឆ្នាំ២០២២ និងត្រីមាសទី១ នៃឆ្នាំ២០២៣។ វាជាលើកដំបូងសម្រាប់ខ្ញុំ ក្នុងការទទួលយកការងារមួយនេះ ត្បិតវាមិនមែនជាអត្ថបទវិភាគស៊ីជម្រៅផ្នែកច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយវារឹតតែមិនមែនជាអត្ថបទរបៀបជាសំណេររបស់អ្នកកាសែត ដែលរៀបរាប់តែពីព្រឹត្តន័យទូទៅនោះទេ។ ជាក់ស្ដែង គោលបំណងសំខាន់របស់បច្ចុប្បន្នភាពច្បាប់អន្តរជាតិនេះ គឺចង់ផ្តោតជាចម្បងក្នុងការផ្តល់ព័ត៌មានផ្នែកច្បាប់ទូទៅ ដែលមានសារៈប្រយោជន៍ជាមូលដ្ឋានក្នុងការស្រាវជ្រាវច្បាប់អន្តរជាតិ និងផ្នែកពាក់ព័ន្ធ។ «Ubi Societas ibi jus» «ទីណាមានសង្គម ទីនោះមានច្បាប់»។ ពាក្យទំនៀមឡាតាំងនេះ មាណអត្ថន័យថា៖ ច្បាប់អាចត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងគ្រប់ទម្រង់នៃសង្គម។ សង្គមជាតិ ដែលប្រមូលផ្តុំដោយបុគ្គល (រូបវន្តបុគ្គល និងនីតិបុគ្គល) មានច្បាប់ជាតិ។ ដូចគ្នានេះដែរ សង្គមអន្តរជាតិ ដែលប្រមូលផ្តុំដោយរដ្ឋ និងអង្គការអន្តរជាតិ មានច្បាប់អន្តរជាតិ​ជាមូលដ្ឋានក្នុងការរៀបចំសណ្តាប់ធ្នាប់រៀបរយរបស់សង្គមដែលគ្មានឋានានុក្រមរវាងរដ្ឋ (សមភាពអធិបតេយ្យ) ។ សង្គមអន្តរជាតិប្រមូលផ្តុំដោយរដ្ឋអធិបតេយ្យ ជាសង្គមមួយដែលមានវិសេសភាព (បើប្រៀបធៀបជាមួយសង្គមជាតិ) ដោយសារអំណាចប្រមូលផ្តុំនឹងរដ្ឋ ហើយរដ្ឋជានីតិករផង ប្រតិបត្តិករផង និងអ្នកផ្តល់សមត្ថកិច្ចជូនតុលាការអន្តរជាតិផង។ ការតាមដានតថភាព ផ្សារភ្ជាប់ជាមួយការវិវត្តរបស់សង្គមអន្តរជាតិដែលមានលក្ខណៈពិសេសនេះ មានភាពចាំបាច់ណាស់ ដើម្បីអនុញ្ញាតអោយអ្នកស្រាវជ្រាវ និងវិជ្ជាជីវករ…

11. ការងារត្រៀមរៀបចំ និងសមិទ្ធផលនៃភាពជាប្រធានអាស៊ាន​របស់កម្ពុជាឆ្នាំ២០២២ / Preparatory Works and Achievements of Cambodia’s ASEAN Chairmanship 2022 (Khmer Article)

Bysalatraju

ក្នុងឆ្នាំ២០២១ និង​២០២២ មានព្រឹត្តិការណ៍ធំៗជាច្រើនបាន​កើតឡើង បន្ថែមលើ​​បញ្ហាប្រឈមដែលមាន​ស្រាប់​ហើយ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន សែន​ បាន​បរិយាយថា ជា “ដុំ​ថ្មក្តៅ” ដូចជា វិបត្តិនយោបាយ​នៅមីយ៉ាន់ម៉ា ការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី​លើទឹកដីអ៊ុយក្រែន ភាពតានតឹង​នៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ជាដើម។យ៉ាងណាក្តី នេះគឺជាមោទនភាព​របស់កម្ពុជា ដែល​យើង​បាន​ឈានទៅបញ្ចប់​ការធ្វើ​ជាប្រធាន​របស់​ខ្លួនក្នុងឆ្នាំ​២០២២​​  ដោយ​បាន​បន្ថយកំដៅដុំ​ថ្មនោះមួយ​កម្រិត​ ដែល​ជាការ​ជួយ​លើក​មុខមាត់អាស៊ាន​ផង និងកម្ពុជាខ្លួនឯងផង។ ទាំងនេះគឺជាគំរូ​ជាក់ស្តែងនៃការទូត និងការដឹកនាំពហុភាគីនិយម​របស់អាស៊ាន ក្នុងកិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​រួមដើម្បីសន្តិភាព សន្តិសុខ ស្ថិរភាព និងវិបុលភាព ដោយប្រើប្រាស់យន្តការដឹកនាំដោយអាស៊ាន។ អាស៊ាន និងដៃគូរបស់យើងបានទទួលជោគជ័យក្នុងការបង្ហាញពិភពលោកថា ពហុភាគីនិយមនៅតែជាដំណោះស្រាយដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់បញ្ហាពិភពលោក។ ជាមួយនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នារបស់យើងតាមរយៈដំណើរការអាស៊ាន យើងអាចគ្រប់គ្រងភាពមិនប្រាកដប្រជា ភាពស្មុគស្មាញ កាន់តែប្រសើរជាងមុន ឬអាចរារាំងមិនឱ្យ​មានគ្រោះថ្នាក់កើតចេញពីការវិភាគខុស ក្នុងខណៈពេលដែលមានការកើនឡើងកម្តៅ និងភាពតានតឹង​ពីការប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលរបស់មហាអំណាច និងសង្គ្រាមតំបន់ ក៏ដូចជាការគំរាមកំហែងនៃសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ។

10. បច្ចុប្បន្នភាពគតិយុត្តកម្ពុជា ស្តីពីប្រកាសស្តីពីគុណភាពសេវាទូរគមនាគមន៍ / Prakas of the Ministry of Posts and Telecommunications on the Quality of Telecommunication Services dated 19 July 2022 (Khmer Article)

Bysalatraju

នៅថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ (ក.ប.ទ.) ដែលជាសេនាធិការ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល ទទួលបន្ទុក​លើ​វិស័យ​ប្រៃសណីយ៍ ទូរគមនាគមន៍ និង​បច្ចេកវិទ្យាគមនាគមន៍​ និងព័ត៌មាន បានចេញ​ប្រកាស​លេខ​៨២ បទ.ប្រក ស្តីពី «គុណភាពសេវាទូរគមនាគមន៍»[1] ក្នុងគោលបំណងដើម្បី៖ ១. ធានាថាព័ត៌មានដែលផ្តល់ដោយប្រតិបត្តិករទូរគមនាគមន៍អំពីគុណភាពសេវាទូរគមនាគមន៍ មានភាពត្រឹមត្រូវ អាចទទួលយកបាន និងអាចប្រៀបធៀបគ្នាបាន។ ២. ផ្តល់ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធនឹងជម្រើស តម្លៃ និងគុណភាពសេវាទូរគមនាគមន៍ ដើម្បីជួយអ្នកប្រើប្រាស់ជ្រើសរើសប្រតិបត្តិករទូរគមនាគមន៍។ ៣. ការពារផលប្រយោជន៍របស់អ្នកប្រើប្រាស់ក្នុងការទទួលបានសេវាទូរគមនាគមន៍ ប្រកបដោយគុណភាព ស្របតាមទឹកប្រាក់ដែលបានបង់។ ៤. ផ្តល់ព័ត៌មានដល់ប្រតិបត្តិករទូរគមនាគមន៍ ដើម្បីរៀបចំផែនការពង្រឹងគុណភាពសេវា និងបណ្តាញទូរគមនាគមន៍របស់ខ្លួន។ ៥. ធានាថារបាយការណ៍នៃការវាស់ស្ទង់គុណភាពសេវាទូរគមនាគមន៍ ដោយប្រតិបត្តិករទូរគមនាគមន៍ មានភាពត្រឹមត្រូវ ពេញលេញ និងតាមកាលវេលា។ ប្រកាសនេះមានវិសាលភាពអនុវត្តចំពោះប្រតិបត្តិករទូរគមនាគមន៍ ដែលផ្ដល់សេវាទូរសព្ទអចល័ត (Fixed Wireless Loop Line – FWLL) សេវាទូរសព្ទចល័ត (Mobile Network Operator – MNO) និងសេវាអ៊ីនធឺណិតអចល័ត…